Εντερική χλωρίδα και παχυσαρκία

Γράφτηκε από τον
Βαθμολογήστε αυτό το άρθρο
(4 ψήφοι)

Με 100 τρισεκατομμύρια μικροοργανισμούς, η εντερική χλωρίδα, το σύνολο δηλαδή των μη παθογόνων μικροοργανισμών που διαβιούν στο γαστρεντερικό σωλήνα, αποτελεί την πολυπληθέστερη δεξαμενή μη παθογόνων μικροοργανισμών του ανθρώπινου σώματος, μεγαλύτερη από τις άλλες τρεις ομάδες, που είναι στο δέρμα, στη στοματική κοιλότητα και στη βλεννογόνο των γεννητικών οργάνων. 

Οι μικροοργανισμοί αυτοί είναι κυρίως βακτήρια (90%), ως επί το πλείστον αναερόβια. Η εντερική χλωρίδα αποτελεί 60% της στερεάς μάζας των κοπράνων  .Η πυκνότητα της χλωρίδας είναι μικρή (103/γρ) στα αρχικά τμήματα του γαστρεντερικού σωλήνα και βαίνει αυξανόμενη προς το κόλον (1012/γρ). Εντερικό μικροβίωμα ονομάζεται το σύνολο των γονιδίων που φέρει αυτή η τεράστια μάζα βακτηρίων, και υπολογίζεται ότι είναι 100 φορές μεγαλύτερη από το ανθρώπινο γονιδίωμα. Πολλές λειτουργίες της εντερικής χλωρίδας είναι γνωστές από παλιά, όπως η προστασία από άλλα παθογόνα μικρόβια λόγω ανταγωνιστικού αποκλεισμού, η αφομοίωση ιχνοστοιχείων (ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρος), η σύνθεση βιταμινών (Β1, Β9, Κ), η προστασία από καρκινογόνες ουσίες (ετεροκυκλικές αμίνες), το ανοσοποιητικό σύστημα του εντέρου (διέγερση παραγωγής IgA), η πέψη φυτικών ινών και πολυσακχαριτών με αποτέλεσμα την παραγωγή αερίων (μεθάνιο) και τέλος, η αφομοίωση λιπαρών οξέων μικρής αλύσου (SCFAs). 

Ποσοστό 98% του συνόλου των βακτηρίων της εντερικής χλωρίδας ανήκουν σε τέσσερις κύριες συνομοταξίες: 

Bacteroidetes 23% και Proteobacteria 8%, που είναι Gram (-) 
Firmicutes 64% και Actinobacteria 3%, που είναι Gram (+). 

Β. Φυσιολογία 
Υπάρχουν μεγάλες διαφορές εντερικής χλωρίδας μεταξύ των ατόμων, ενώ αντίθετα, το ίδιο άτομο παρουσιάζει μικρές αλλαγές της χλωρίδας στη διάρκεια της ζωής του, τουλάχιστον μέχρι την ηλικία των 70 ετών. 
Το γεγονός ότι η εντερική χλωρίδα των διδύμων έχει μεγάλη ομοιότητα, ενώ τα παντρεμένα ζευγάρια δεν έχουν μεγαλύτερη ομοιότητα από άτομα τυχαία, είναι μια ένδειξη ότι η κληρονομικότητα είναι πιο καθοριστικός παράγοντας από τους περιβαλλοντικούς παράγοντες. 

Τα έμβρυα δεν έχουν χλωρίδα, αλλά το έντερό τους από τις πρώτες ώρες μετά την γέννηση αποικείται από τα βακτήρια της μητέρας και του περιβάλλοντος. Τα μωρά από φυσιολογικό τοκετό έχουν περισσότερα γένη Bacteroides, και Bifidobacterium, ενώ τα μωρά με καισαρική περισσότερα Clostridium. Όσα θηλάζουν έχουν περισσότερα γένη Lactobacillus και Bifidobacterium, ενώ όσα τρέφονται με βρεφικά γάλατα περισσότερα Bacteroides, Escherichia και Clostridium.

Γ. Εντερική χλωρίδα και λιπώδης ιστός.

Σε ανθρώπους οι πρώτες παρατηρήσεις χρονολογούνται από το 2006. παχύσαρκους ενήλικες παρατηρήθηκαν χαμηλά επίπεδα Bacteroidetes και υψηλά Firmicutes, φαινόμενο αναστρέψιμο μετά από υποθερμιδική δίαιτα, άσχετα αν ήταν χαμηλή σε υδατάνθρακες ή σε λιπίδια. Τα παιδιά στα οποία είχε καταγραφεί όταν ήταν ενός έτους χαμηλά επίπεδα Bacteroidetes και Bifidobacterium και υψηλά επίπεδα Staphylococcus Aureus, έγιναν σε μεγαλύτερο ποσοστό παχύσαρκα στην ηλικία των 7 ετών.
Στον άνθρωπο λοιπόν, προς το παρόν, τα πιο αξιόπιστα αποτελέσματα αφορούν τα Methanobacter Smithi και τα Bifidobacteria που φαίνεται να είναι χαμηλότερα στους ενήλικες παχύσαρκους. Τα Bifidobacteria επίσης φαίνεται να είναι χαμηλότερα στα νεογνά από εγκύους που πάχυναν πολύ και σε νεογνά που αργότερα στη ζωή τους έγιναν παχύσαρκα. Έχουν περιγραφεί, και αποτελούν στόχο της έρευνας, οι ακόλουθοι μηχανισμοί που προσπαθούν να εξηγήσουν πώς η εντερική χλωρίδα επηρεάζει τον λιπώδη ιστό. 

  1. Εξοικονόμηση ενέργειας τροφών. “Energy harvest’ hypothesis”.
    Η εντερική χλωρίδα θα μπορούσε να αυξάνει την αποθήκευση ενέργειας με πολλούς τρόπους.
    Τα βακτήρια είναι πλούσια σε ένζυμα glycoside hydrolases που διασπούν τα πολυσακχαρίδια σε μόνο- και δι-σακχαρίδια, ένζυμα β-fructosidase που διασπούν δι-σακχαρίδια φρουκτόζης και phosphotransferases που συμμετέχουν στην απορρόφηση απλών σακχάρων, όπως η γλυκόζη, η φρουκτόζη και η Ν-γαλακτοσαμίνη. 
    Τα βακτήρια διαθέτουν επίσης ένζυμα που βοηθούν στην μετατροπή της χολίνης σε μεθυλαμίνες, μειώνοντας έτσι την ποσότητα χολίνης που θα συμμετείχε στην δημιουργία VLDL, με τελικό αποτέλεσμα να αυξάνεται η αποθήκευση λίπους στο ήπαρ. 
    Τέλος, τα βακτήρια είναι πλούσια σε ένζυμα που διασπούν φυτικές ίνες όπως οι πεκτίνες και παράγουν λιπαρά οξέα μικράς αλύσσου (SCFAs), όπως το προπιονικό, που είναι υπόστρωμα της νεογλυκογένεσης στα ηπατοκύτταρο και το οξικό οξύ που είναι υπόστρωμα για de novo λιπογένεση στα ηπατοκύτταρα και λιποκύτταρα. 
    Παράλληλα παρατηρήθηκαν υψηλότερα επίπεδα Bacteroidetes στα λεπτά άτομα και υψηλότερα Firmicutes στα παχύσαρκα. Άρα πιθανόν η πρόσληψη ενέργειας από μη αφομοιώσιμα συστατικά να γίνεται με διαφορετικό τρόπο από την εντερική χλωρίδα των παχυσάρκων. 
    2. Μείωση κινητικότητας εντέρου 
    Τα SFCs συνδέονται με τους υποδοχείς Gpr41 & 43 των εντεροενδοκρινών κυττάρων και προκαλούν την έκκριση ΡYΥ που καταστέλλει την εντερική κινητικότητα, μειώνει την ταχύτητα διέλευσης στο έντερο και έτσι αυξάνει την απορροφητικότητα. 
  2. Αύξηση αποθήκευσης λιπών
    Τα χυλομικρά παράγονται μέσα στα εντεροκύτταρα & διοχετεύονται στην κυκλοφορία προς τα ηπατοκύτταρα & τα λιποκύτταρα.
    Το ένζυμο Lipoprotein lipase (LPL) των ενδοθηλιακών κυττάρων διασπά τα τριγλυκερίδια των χυλομικρών σε γλυκερόλη και λιπαρά οξέα (ΛΟ), τα οποία είτε θα μεταφερθούν από τις ΗDL στα λιποκύτταρα, όπου θα χρησιμεύσουν στην ανασύνθεση των τριγλυκεριδίων, είτε θα οξειδωθούν στα μιτοχόνδρια σε ακυλ-καρνιτίνη και ακετυλοένζυμο CoA. Τα ένζυμα κλειδιά είναι η CarnitineAcylTransferase (CΑT) και η AcylcoA dehydrogenase. Από το ακετυλοένζυμο CoA χάρις στην δράση των ενζύμων Acetyl-CoA carboxylase (ΑCC) και Fatty acid synthase (FAS) θα ανασυντεθούν ΛΟ. 
  3. Αύξηση της φλεγμονής. 
  4. Μείωση κορεσμού
    Έχει αναφερθεί ότι η LPLs συνδέεται με τους υποδοχείς TLR4 και διεγείρει την έκκριση χολεκυστοκινίνης CCK, προκαλώντας αίσθηση κορεσμού στην αρχή. Μετά όμως συνδέεται με τους TLR4 των νευρώνων και τους καθιστά αναίσθητους στην δράση της λεπτίνης, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται υπερφαγία.
    Μια άλλη μελέτη αναφέρει ότι προσθήκη πρε-βιοτικών προάγει την διαφοροποίηση των L-κυττάρων του αρχικού τμήματος του κόλου και έτσι την αύξηση της παραγωγής GLP-1, το οποίο εκτός από την μείωση της γαστρικής κένωσης δρα στον υποθάλαμο & προκαλεί αίσθημα κορεσμού.

Θεραπευτική παρεμβαση 
Το ενδιαφέρον για πιθανή επέμβαση στη σύσταση της εντερικής χλωρίδας είναι φυσικά μεγάλο. Οι δύο βασικές κατηγορίες σκευασμάτων είναι τα πρε-βιοτικά και τα προβιοτικά. 
Ως πρεβιοτικά ορίζονται τα προϊόντα διατροφής τα οποία δεν αφομοιώνονται από το έντερο και προάγουν τον πολλαπλασιασμό και την δραστηριότητα ενός ή περιορισμένου αριθμού βακτηρίων της εντερικής χλωρίδας προς όφελος του οργανισμού.  
Προβιοτικά είναι σκευάσματα που περιέχουν βακτήρια, όπως για παράδειγμα Lactobacillus και Bifidobacterium. 
Συνβιοτικά ονομάζονται συνδυασμοί των δύο προηγούμενων. 

Η σύσταση της τροφής μπορεί να είναι σημαντικός παράγοντας στη λήψη βάρους και λόγω της επίδρασής της στην εντερική χλωρίδα. 
Εντερική χλωρίδα υπήρχε και πριν την έξαρση της παχυσαρκίας. Άρα μπορεί η αλλαγή της σύσταση της τροφής τα τελευταία χρόνια να επηρεάζει την εντερική χλωρίδα και αυτή στη συνέχεια να επηρεάζει με τη σειρά της τον ξενιστή. 
Η γαλουχία έχει σίγουρα θετική επίδραση στο νεογνό, εκτός των άλλων, και λόγω της καλύτερης διαφοροποίησης της εντερικής χλωρίδας. 
Η χρήση αντιβιοτικών πρέπει να γίνεται «με το σταγονόμετρο», εκτός των άλλων, και για να μην διαταράσσει την εντερική χλωρίδα. 
Η λήψη ικανής ποσότητας τροφών πλούσιων σε φυτικές ίνες έχει θετική επίδραση στην παχυσαρκία.

Περισσότερα σε αυτή την κατηγορία: « Παχυσαρκία Τα λιπίδια είναι η χοληστερόλη »