Το ανθρώπινο μικροβίωμα είναι το σύνολο των μικροοργανισμών (βακτήρια, ιοί, μύκητες, πρωτόζωα) και το γονιδίωμα που αυτά περιέχουν, που ζουν πάνω και μέσα στο σώμα μας. Τρισεκατομμύρια μικρόβια  συγκατοικούν στο σώμα μας και η σύστασή τους επηρεάζει άμεσα την κατάσταση της υγεία μας.

To μικροβίωμα δεν αφορά μόνο το  γαστρεντερικό σύστημα και συγκεκριμένα το έντερο, όμως, τα μικρόβια αυτά βρίσκονται κυριολεκτικά παντού, σε όλο το σώμα, από το δέρμα έως τα αναπαραγωγικά όργανα.  

Εκτός από το δέρμα και το έντερο, μικροβίωμα έχει και το ανδρικό σπέρμα, και σύμφωνα με νέα έρευνα μπορεί να διαδραματίσει ρόλο στη γονιμότητα.

Το μικροβίωμα αποτελείται τόσο από μικρόβια που είναι χρήσιμα για τις διαφορετικές λειτουργίες του οργανισμού, όσο και από κάποια άλλα που είναι δυνητικά επιβλαβή.

Σε έναν υγιή οργανισμό,  τα παθογόνα και τα χρήσιμα μικρόβια συνυπάρχουν χωρίς προβλήματα. Το μικροβίωμα παίζει καθοριστικό ρόλο στην ομαλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, συμμετέχει στη διάσπαση τοξικών ουσιών  που βρίσκονται στα τρόφιμα και στο έντερο καθώς επίσης είναι υπεύθυνο για τη σύνθεση βιταμινών και αμινοξέων, συμπεριλαμβανομένων των βιταμινών Β και της βιταμίνης Κ.

Η διαταραχή στο μικροβίωμα οφείλεται σε : 

1. Σε κάποια  λοίμωξη 
2. Κάπνισμα 
3. Υψηλά επίπεδα στρες (που μπορούν να αποδυναμώσουν το ανοσοποιητικό σύστημα
4. Παρατεταμένη χρήση αντιβιοτικών
5. Αλλαγές στη διατροφή (που αυξάνουν την πρόσληψη πρωτεϊνών, ζάχαρης ή χημικών πρόσθετων στα τρόφιμα και φυτοφαρμάκων) 
6. Συχνή κατανάλωση αλκοόλ 
7. Κακή οδοντική υγιεινή 

Όταν, όμως, διαταράσσεται  η ισορροπία ανάμεσα στα αυτό μπορεί να οδηγήσει στην εκδήλωση διάφορων ασθενειών, όπως παθήσεις του γαστρεντερικού συστήματος (π.χ. σπαστική κολίτιδα ή νόσος Crohn), αυτοάνοσα νοσήματα (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα, θυρεοειδίτιδα), αλλεργίες, άσθμα, διαβήτης, καρδιαγγειακά νοσήματα, καρκίνος -και ακόμα και υπογονιμότητα. 

Ο άξονας εντέρου-όρχεις αναφέρεται σε μια αλληλεπίδραση μεταξύ του μικροβιώματος του εντέρου και της επίδρασής του στη ρύθμιση της λειτουργίας των όρχεων και θεωρείται ότι παίζει ρόλο στην ανδρική αναπαραγωγική υγεία και τη στειρότητα. Υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι μια αλλαγή του εντερικού μικροβιώματος μπορεί να οδηγήσει σε συστηματικές αλλαγές και φλεγμονή, επομένως μπορεί να επηρεάσει το περιβάλλον των όρχεων και να σχηματίσει μια αλληλοεξαρτώμενη σύνδεση

 Το μικροβίωμα ενός ατόμου είναι μοναδικό και αλλάζει κατά τη διάρκεια της ζωής του και επηρεάζεται από παράγοντες όπως η γενετική, η διατροφή, τα φάρμακα, το μέγεθος του σώματος, το περιβάλλον και η υγιεινή. Το έντερο και το ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα είναι αλληλεξαρτώμενα μέσω του μικροβιώματος και αυτός ο άξονας επηρεάζει την αναπαραγωγική υγεία και τη στειρότητα των ανδρών. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι ο εντερικό μικροβίωμα μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα τεστοστερόνης και την παραγωγή σπέρματος, να ρυθμίσει τον μεταβολισμό του εντέρου και των ανδρογόνων και να επηρεάσει τη λειτουργία των όρχεων. Η δυσβίωση στο έντερο και το αναπαραγωγικό σύστημα μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των ελεύθερων ριζών οξυγόνου-οξειδωτικού στρες, και μπορεί να συμβάλει στην ανδρική υπογονιμότητα. Η θεραπεία με προβιοτικά προσφέρει διόρθωση της απορρύθμισης του μικροβιώματος

 Επιπλέον, η στέρηση ανδρογόνων μπορεί να μεταβάλει τη μικροχλωρίδα των κοπράνων και να επιδεινώσει τους κινδύνους για άλλες συστηματικές ασθένειες όπως η παχυσαρκία και οι καρδιαγγειακές παθήσεις.

Προβιοτικά για την ανδρική υπογονιμότητα

Στην περίπτωση ενός διαταραγμένου μικροβιώματος και της περίσσειας ελεύθερων ριζών οξυγόνου -οξειδωτικού στρες, που συμβάλλει στην ανδρική υπογονιμότητα, τα προβιοτικά και τα πρεβιοτικά με αντιοξειδωτικές ιδιότητες μπορεί να είναι ένας τρόπος για να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον που είναι πιο ευνοϊκό για τα σπερματοζωάρια. Τα προβιοτικά περιέχουν ζωντανούς μικροοργανισμούς, ενώ τα πρεβιοτικά αποτελούν τροφή για την ανθρώπινη μικροχλωρίδα. Υπάρχουν επτά βασικά γένη οργανισμών που χρησιμοποιούνται συχνότερα στα προβιοτικά, αυτά είναι τα Lactobacillus, Bifidobacterium, Saccharomyces, Streptococcus, Enterococcus, Escherichia και Bacillus.Τα προβιοτικά μπορεί να είναι σε θέση να επαναφέρουν τη δυσβίωση της αναπαραγωγικής οδού. Τα αντιοξειδωτικά έχει αποδειχθεί ότι ενισχύουν την ποιότητα του σπέρματος στους καπνιστές, εμποδίζουν την απελευθέρωση ανώριμου σπέρματος και έχουν θετικό αντίκτυπο στην τεχνολογία υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. 

Βιβλιογραφία

• Male infertility and the human microbiome

Magill RG, MacDonald SM.Front Reprod Health. 2023 Jun 9;

 

·        Eντερική δυσβίωση σε φλεγμονώδεις ασθένειες

de Oliveira GLV, Cardoso CdB, Taneja V, Fasano A. Editorial: ς Immunol . (2021) 12 

 

·        Η μικροχλωρίδα του εντέρου είναι ένας κύριος ρυθμιστής του μεταβολισμού των ανδρογόνων στο εντερικό περιεχόμενο Colldén Η, Landin Α Am J Physiol Endocrinol Metab . (2019) 317 

 

·        Παγκόσμιος Οργανισμός Γαστρεντερολογίας Παγκόσμιες οδηγίες: προβιοτικά και πρεβιοτικά

Guarner F, Khan AG, Garisch J, Οκτώβριος 2011 .Gstrenterology J Clin . (2012) 

·        Semen microbiota are dramatically altered in men with abnormal sperm parameters Scientific Reports volume 14, Article number: 1068 (2024)