Η επιτροπή σύστασης διατροφικών κατευθυντήριων οδηγιών των ΗΠΑ (Dietary Guidelines Advisory Committee) συντάσσει ανά πενταετία μια αναφορά που επηρεάζει σε ευρεία κλίμακα την παγκόσμια κοινότητα σε θέματα διατροφής και υγείας.Οι συγκεκριμένες συστάσεις επηρεάζουν άμεσα τις αναφορές στα ΜΜΕ για τη διατροφή, τους ισχυρισμούς υγείας των εταιρειών παρασκευής τροφίμων, τις συστάσεις και οδηγίες που δίνουν γιατροί και διαιτολόγοι, τη διατροφή στα σχολεία μέχρι και τον τρόπο διαφήμισης των τροφίμων.

 Διατροφικές Συστάσεις 2015 και Χοληστερίνη

Οι κατευθυντήριες οδηγίες του 2015 διαμορφώνουν αυτή τη φορά μια πολύ σημαντική αλλαγή θέσης σε σχέση με τις προηγούμενες, που αφορά στη χοληστερίνη και αναφέρουν τα εξής:

“Χοληστερόλη: Παλαιότερα, οι Διαιτητικές Οδηγίες συνιστούσαν τον περιορισμό πρόσληψης χοληστερόλης σε λιγότερο από 300 mg/ημέρα. Το 2015 η επιτροπή διατροφικών συστάσεων (DGAC) δεν θα συνεχίσει την εν λόγω σύσταση επειδή τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι δεν υπάρχει κάποια σχέση ανάμεσα στην κατανάλωση χοληστερόλης μέσα από τη διατροφή και των επιπέδων της χοληστερόλης στο αίμα.

 Σε συμφωνία και με τα συμπεράσματα της αναφοράς της Αμερικάνικης Καρδιολογικής Εταιρείας (AHA / ACC report) η χοληστερόλη είναι μια θρεπτική ουσία της οποία η αυξημένη κατανάλωση δεν καθιστά πρόβλημα.”

Συμβουλευτική Επιτροπή Διατροφικών Συστάσεων (DGAC).
Αναφορά 2015, κεφάλαιο 1, σελ. 17

Η ιδέα ότι τα  τρόφιμα όπως το κόκκινο κρέας, τα αυγά και το μπέικον αυξάνουν τη χοληστερόλη είναι τόσο βαθιά ριζωμένη και δυστυχώς τα περισσότερα άτομα καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια να την κατεβάσουν είτε με την διατροφή ή με τις στατίνες. Το λυπηρό είναι ότι στην προσπάθεια αυτή συνηγορεί και μια μερίδα ιατρών. Είναι πράγματι αλήθεια?

Στην πραγματικότητα -σύμφωνα με νέες μελέτες- η χοληστερόλη σταματά τη φλεγμονή, προλαμβάνει το σχηματισμό θρόμβων στο αίμα, υποστηρίζει το ανοσοποιητικό σύστημα και προλαμβάνει ασθένειες που προκαλούν μεταλλάξεις στα κύτταρα

• Οι χώρες με τον υψηλότερο μέσο όρο χοληστερόλης έχουν μειωμένο κίνδυνο για καρδιοπάθειες.
• Οι στατίνες δεν μειώνουν τη χοληστερόλη, μειώνουν τη φλεγμονή που συνήθως προκαλείται από υψηλές τιμές σακχάρου στο αίμα.
• Άτομα με τη χαμηλότερη χοληστερόλη καθώς γερνούν διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για γνωστικές διαταραχές, άνοια και εκφυλισμό του εγκεφάλου, καρδιακή νόσο και θάνατο.

 

        

 

Τι είναι η χοληστερόλη;
Η χοληστερόλη είναι μια λιποπρωτεΐνη - που παράγεται στο ΗΠΑΡ βοηθώντας σε χιλιάδες σωματικές λειτουργίες όπως δημιουργία κυτταρικών μεμβρανών, προστασία των νεύρων και αποτελεί ένα μεγάλο μέρος του εγκεφάλου μας. Η χοληστερίνη παράγεται κατά το 85% από τον ίδιο τον οργανισμό και είναι ένα βασικό συστατικό για την ύπαρξη της ίδιας της ζωής. Η πρόσληψη της μέσα από την τροφή αφορά μόνο στο 15% της χοληστερίνης που υπάρχει στον ανθρώπινο οργανισμό και δεν επηρεάζει τα επίπεδα στο αίμα.

Χωρίς χοληστερόλη, τα κύτταρα στον εγκέφαλο δεν θα επιβιώσουν. Περίπου το 25% της χοληστερόλης του σώματος περιέχεται στα κύτταρα του εγκεφάλου.

 Είναι απαραίτητη για την παραγωγή ορμονών. Χωρίς χοληστερόλη δεν υπάρχει ζωή. Ο οργανισμός παράγει χοληστερόλη αλλά έχει την ικανότητα να σταματάει να παράγει όταν υπάρχει πάρα πολύ στο αίμα. Όταν  λαμβάνουμε λιγότερη χοληστερόλη μέσω της τροφής ο οργανισμός αρχίζει να παράγει παραπάνω για να αντισταθμίσει αυτή που του λείπει.

Δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να δικαιολογούν τον καθορισμό "φυσιολογικών" επιπέδων. Οι φυσιολογικές τιμές χοληστερίνης μπορεί να κυμαίνονται μεταξύ 150-320 mg/dl.

Αν όμως ένα άτομο έχει τιμές που συνήθως κυμαίνονται για παράδειγμα κοντά στα 220 ml/dl και αυτές ανέβουν κάποια στιγμή σε υψηλότερα επίπεδα, τότε αυτό σημαίνει ότι το σώμα χρειάζεται περισσότερη χοληστερίνη ώστε να διορθώσει μια βλάβη.  

Είναι ξεπερασμένο να πιστεύουμε πως υπάρχει μόνο η LDL (κακή) και η HDL (καλή) χοληστερόλη. Υπάρχουν πολλές υποκατηγορίες που κάνουν πολύ διαφορετικά πράγματα.

• Η LDL (κακή) χοληστερόλη δεν είναι μία. Υπάρχει η LDL-Α που αποτελείται από μεγάλα, αφράτα σωματίδια που δεν βλάπτει εφ' όσον δεν έχει υποστεί οξείδωση. Υπάρχει και η LDL-B που αποτελείται από μικρά, σκληρά και πυκνά, σωματίδια που προάγουν την αθηροσκλήρωση. Το να έχετε υψηλή LDL-Α δεν είναι πρόβλημα. Το πιο σημαντικό είναι η Lp(a). Η Lp(a) αποτελείται από πολύ μικρά, ιδιαίτερα φλεγμονώδη σωματίδια, κυκλοφορεί στο αίμα για να επισκευάζει και να αποκαθιστά κατεστραμμένα αιμοφόρα αγγεία. Η Lp(a) προάγει τον σχηματισμό θρόμβων αίματος πάνω από την νεοσχηματισμένη πλάκα, η οποία στενεύει περαιτέρω τα αιμοφόρα αγγεία.
• Η HDL (καλή) χοληστερόλη επίσης δεν είναι μία. Υπάρχει η HDL-2 που αποτελείται από μεγάλα, ελαφριά και αφράτα σωματίδια, η οποία είναι η πιο προστατευτική. Από την άλλη πλευρά υπάρχει η HDL-3 που αποτελείται από μικρά και πυκνά σωματίδια και μπορεί να είναι φλεγμονώδης.
•  Η HDL-2 ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΑΠΟ ΤΗΝ  HDL-3.
• Η LDL αποτελεί πρόβλημα πάρα μόνο αν είναι σε οξειδωμένη μορφή. Η μη-οξειδωμένη LDL είναι ακίνδυνη. Η οξείδωση ξεκινά τη διαδικασία της αθηροσκλήρωσης. Για αυτό ένας καπνιστής με χαμηλή LDL, η οποία έχει υποστεί οξείδωση, βρίσκεται σε πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο για καρδιακή νόσο από ό, τι ένας μη καπνιστής με πολύ υψηλότερη LDL, που ένα μικρό ποσοστό της έχει υποστεί οξείδωση.

Στόχος: Υψηλή HDL (κυρίως η HDL-3) και Χαμηλά τριγλυκερίδια
Τα υψηλά τριγλυκερίδια κάνουν κακό στην υγεία σας και προκαλούνται από χρόνια υψηλή πρόσληψη υδατανθράκων.

• Για να έχετε πιο υψηλή HDL βγάλτε από τη διατροφή σας τα πολυακόρεστα ω-6 δηλαδή τα επεξεργασμένα σπορέλαια και προσέχετε να μην τρώτε υπερβολική ποσότητα ξηρών καρπών σε καθημερινή βάση.
• Αυξήστε τα ω-3 λιπαρά οξέα τρώγοντας τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα λιπαρά ψάρια ενώ μπορείτε να παίρνετε και ένα καλής ποιότητας ιχθυέλαιο καθημερινά (κατόπιν σύστασης του θεράποντα ιατρού, γιατί όταν ο οργανισμός είναι οξειδωμένος η λήψη Ω3 λιπαρών μπορεί να οξειδώσει επιπλέον τον οργανισμό)
• Βγάλτε από τη διατροφή σας τα σάκχαρα και τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες και στη θέση τους βάλτε καλό λίπος και κρόκους αυγών
• Η HDL ανεβαίνει με το να τρώτε κορεσμένο λίπος όπως καλής ποιότητας βούτυρο, έξτρα παρθένο λάδι καρύδας και ζωικό λίπος από ζώα ελευθέρας βοσκής.

 

Χοληστερόλη και Καρδιά
Όταν μιλάμε για στεφανιαία νόσο αναφερόμαστε σε μια ποικιλία συνθηκών όπως συσσώρευση πλάκας στα τοιχώματα των αρτηριών που τροφοδοτούν την καρδιά, φλεγμονή (οξείδωση), βλάβη της λειτουργίας του καρδιακού μυ και υπέρταση.

Στις αρχές του 20ου αιώνα η αιτίες των καρδιακών παθήσεων ήταν οι λοιμώξεις και το “πεσμένο” ανοσοποιητικό. Μόνο το 8% του συνόλου των θανάτων είχε ως αιτία τις καρδιακές παθήσεις. Με την ανακάλυψη των αντιβιοτικών αυτή η αιτία εξαλείφθηκε.

• Σήμερα η στεφανιαία νόσος ευθύνεται για περισσότερους από το 45% των θανάτων.
• Το 75% των ατόμων που έπαθαν κάποιο έμφραγμα είχαν φυσιολογικά επίπεδα χοληστερόλης.

Χοληστερόλη και Εγκέφαλος
Το 25% της χοληστερόλης στο σώμα μας βρίσκεται στον εγκέφαλο. Διευκολύνει τη λειτουργία των μεμβρανών των νευρικών κυτταρων.

Επίσης είναι απαραίτητη για την παραγωγή ορμονών όπως προγεστερόνης, οιστρογόνων, κορτιζόλης, τεστοστερόνης και της βιταμίνης D3.

Όταν σκεφτόμαστε τα αντιοξειδωτικά το μυαλό μας πάει στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και φρούτα. Εκείνο που δεν γνωρίζετε είναι ότι η χοληστερόλη λειτουργεί επίσης ως αντιοξειδωτικό.

Η μνήμη είναι καλύτερη σε άτομα με υψηλή χοληστερόλη και ειδικότερα LDL (http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18757771 ).
Η χαμηλή χοληστερόλη φαίνεται πως σχετίζεται με την άνοια.

Αν η αυξημένη χοληστερόλη δεν είναι η αιτία των καρδιοπαθειών τότε τι είναι;
Η αυξημένη χοληστερόλη είναι το σύμπτωμα δεν είναι η αιτία του προβλήματος που είναι η χρόνια φλεγμονή. Η χρόνια φλεγμονή-οξείδωση δεν έχει συμπτώματα. Η χοληστερόλη έχει αποστολή ως αντιοξειδωτικό να θεραπεύσει τις αρτηρίες από την φλεγμονή. Μόλις μειωθεί η φλεγμονή πέφτει στα φυσιολογικά επίπεδα. Αν η φλεγμονή δεν υποχωρήσει τότε αποστέλλεται περισσότερη χοληστερόλη και αρχίζει να σχηματίζεται η αθηρωματική πλάκα στις αρτηρίες.

Η πραγματική αιτία της χρόνιας φλεγμονής είναι κυρίως η αυξημένη ινσουλίνη λόγω υπερβολικής κατανάλωσης επεξεργασμένων υδατανθράκων. Επίσης, προκαλείται και από τα trans λιπαρά καθώς και τα βιομηχανικά επεξεργασμένα σπορέλαια. Οι αρνητική επίδραση της LDL κακής χοληστερόλης συμβαίνει μόνο όταν οξειδώνεται από ελεύθερες ρίζες. Μια αντι-φλεγμονώδης διατροφή πλούσια σε λαχανικά και χαμηλή σε υδατάνθρακες μειώνει τους παράγοντες οξείδωσης στο σώμα. Με άλλα λόγια, η χοληστερόλη δεν πρόκειται να προκαλέσει μια καρδιακή προσβολή. Μπορείτε να σταματήσετε να τρώτε ομελέτες με μόνο το ασπράδι και να αρχίσετε να τρώτε τους κρόκους.

Οι πραγματικοί παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για καρδιοπάθεια είναι:

• 1.Το αυξημένο σάκχαρο νηστείας,
• 2.Η αυξημένη ινσουλίνη
• 3.Η αυξημένη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c).
• Ο καλύτερος δείκτης για κίνδυνο εμφράγματος είναι η HbA1c. Αυξημένες τιμές σε διαβητικούς ασθενείς αυξάνουν κατά 7-φορές τον κίνδυνο για έμφραγμα. Σε αντίθεση, η αυξημένη συνολική χοληστερόλη αυξάνει το κίνδυνο για καρδιοπάθεια μόνο κατά 1.3, στατιστικά μη σημαντικό.
• 4. Η χαμηλή HDL χοληστερόλη
• 5.Τα υψηλά τριγλυκερίδια
• 6.Το αυξημένο ουρικό οξύ.
• 7.Ο αυξημένος αριθμός LDL-B δηλαδή τα μικρά, πυκνά σωματίδια. Μια διατροφή πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά, χοληστερόλη και χαμηλή σε υδατάνθρακες αυξάνει την LDL-Α με τα μεγάλα, αφράτα σωματίδια, η οποία δεν σχετίζεται με καρδιοπάθεια.
• 8. Τα αυξημένα επίπεδα λιποπρωτείνης (a) -Lp(α)
• 9. Η παχυσαρκία
• 10. Η αυξημένη C-αντιδρώσα πρωτεΐνη, η οποία δείχνει πως υπάρχει φλεγμονή στο σώμα.
• 11. Η αυξημένη ομοκυστείνη (πιθανά λόγω ανεπάρκειας σε φολικό οξύ, βιταμίνη Β6 και Β12, τα οποία βρίσκονται στον κρόκο του αυγού και το κρέας).

 Συνεπώς θα πρέπει να μην δαιμονοποιούμε την χοληστερόλη και να μην καταβάλουμε προσπάθειες να την κατεβάσουμε διότι επιτελεί επιδιορθωτική αποστολή.

Η χρήση στατινών συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης οστεοπόρωσης, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις μίας νέας έρευνας. Ο κίνδυνος αυτός εξαρτάται μάλιστα από τη δόση των φαρμάκων αυτών.

Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο Annals of the Rheumatic Diseases.

 

«Οι ασθενείς που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο, δηλαδή οι γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση και λαμβάνουν υψηλές δόσεις στατινών, πρέπει να λαμβάνουν εξατομικευμένη θεραπεία για την πρόληψη και τη θεραπεία της οστεοπόρωσης», κατέληξαν οι ερευνητές.