Η Οξειδωμένη χοληστερόλη (oxLDL)  παράγεται στο σώμα όταν  η λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας(LDL), που  αποκαλείται «κακή» χοληστερόλη, περνά από μια χημική αντίδραση. Η οξειδωμένη χοληστερόλη είναι αυτή που συσσωρεύεται στα τοιχώματα των αρτηριών, που μεταφέρουν το αίμα μακριά από την καρδιά.

Η υπερβολικά  οξειδωμένη χοληστερόλη μπορεί να οδηγήσει σε αθηροσκλήρωση, ή σκλήρυνση των αρτηριών. Η προκύπτουσα μείωση της ροής του αίματος στις αρτηρίες αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό επεισόδιο. 

Τι είναι η χοληστερόλη;

Η χοληστερόλη είναι μια  ουσία στο αίμα, που ανήκει σε  μια ομάδα μη υδατοδιαλυτών μορίων που ονομάζονται λιπίδια. Η χοληστερόλη χρησιμοποιείται για τη δημιουργία υγιών κυττάρων στο σώμα, τα οποία βοηθούν στη δομή του σώματος, στην επεξεργασία των θρεπτικών συστατικών και στην παραγωγή ορμονών και ενέργειας.

Τι προκαλεί την οξείδωση της LDL;

Η χοληστερόλη LDL μπορεί να οξειδωθεί λόγω:

1. Κατανάλωσης τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε τρανς λιπαρά, όπως αλμυρά τηγανητά και αρτοσκευάσματα
2. Καπνίσματος
3. Υπερβολικής άσκησης-πρωταθλητισμός

Όταν η χοληστερόλη LDL αντιδρά με ελεύθερες ρίζες  (ασταθή μόρια που παράγονται κατά τον φυσιολογικό μεταβολισμό των κυττάρων), μπορεί να οξειδωθεί. Ενώ η οξείδωση είναι μια φυσιολογική διαδικασία, είναι πιθανό το σώμα σας να παράγει πάρα πολύ οξειδωμένη χοληστερόλη. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή και άλλα σημαντικά προβλήματα υγείας. 

Τα μόρια της LDL χοληστερόλης δεν έχουν όλα το ίδιο μέγεθος. Τα μικρότερα σωματίδια LDL είναι πιο πιθανό να οξειδωθούν, καθιστώντας τα πιο επικίνδυνα για την υγεία σας. 

Ποιες είναι οι επιπτώσεις της οξειδωμένης LDL (oxLDL)  ;

Η οξειδωμένη LDL μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή στις αρτηρίες. Τα αιμοπετάλια που συνήθως βοηθούν στη διακοπή της αιμορραγίας με την παραγωγή θρόμβων αίματος, μπορεί να κολλήσουν σε περιοχές φλεγμονής εντός των αρτηριών. Όταν το κάνουν, δημιουργούν κολλώδεις, σκληρυμένες περιοχές μέσα στα αιμοφόρα αγγεία που ονομάζονται αθηρωματικές πλάκες 

Με την πάροδο του χρόνου, λίπος, χοληστερόλη και άλλες ουσίες συσσωρεύονται στα τοιχώματα των αρτηριών. Αυτό προκαλεί την ανάπτυξη των πλακών. 

Η συσσώρευση πλάκας μπορεί να εμποδίσει εν μέρει ή πλήρως τη ροή του αίματος μέσα σε μια αρτηρία. Αυτό αναφέρεται ως αθηροσκλήρυνση ή αθηρωμάτωση.

Η αθηροσκλήρυνση αυξάνει τον κίνδυνο ενός ατόμου για: 

1. Στεφανιαία νόσο  ή βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία της καρδιάς λόγω πλάκας αθηρωματικής.
2. Περιφερική αγγειοπάθεια , μια κατάσταση που μπορεί να επηρεάσει τη ροή του αίματος στα άκρα
3. Εγκεφαλοπάθεια, μια κατάσταση που επηρεάζει τα αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου
4. Εγκεφαλικό επεισόδιο, μια κατάσταση που εμφανίζεται όταν ο εγκέφαλος δεν λαμβάνει αρκετό οξυγόνο
5. Καρδιακή προσβολή , μια κατάσταση που εμφανίζεται όταν ένα μέρος της καρδιάς δεν έχει αρκετή ροή αίματος

Γενικώς, η οξειδωμένη χοληστερόλη LDL (oxLDL)  έχει αρνητική επίδραση στον οργανισμό. 

Ο έλεγχος λοιπόν της Οξειδωμένης LDL (oxLDL) χοληστερόλης περιλαμβάνει τη μέτρηση μιας λιποπρωτεϊνης που παίζει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της αθηροσκλήρωσης στα τοιχώματα των αρτηριών. Η οξειδωμένη LDL εμπλέκεται άμεσα στην έναρξη και την πρόοδο της αθηροσκλήρωσης,

Πώς μειώνετε την οξειδωμένη LDL;

Μπορείτε να ελέγξετε τα επίπεδα χοληστερόλης μέσω συνήθων εξετάσεων αίματος. Αυτά καθορίζουν τα επίπεδα χοληστερόλης,  LDL, HDL και τριγλυκεριδίων. Οι συνήθεις δοκιμές χοληστερόλης δεν μετρούν τη συγκέντρωση μικρών έναντι μεγάλων μορίων LDL ή οξειδωμένων επιπέδων LDL, αν και προηγμένα τεστ λιποπρωτεϊνών μπορούν να τα μετρήσουν. 

Εάν έχετε αυξημένη ή υψηλή  χοληστερόλη , οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να σας βοηθήσουν να μειώσετε το επίπεδο της χαμηλής LDL.  Αυτό μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του σχηματισμού οξειδωμένης LDL  (oxLDL).

Τα άτομα με παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου μπορεί να χρειάζονται πιο συχνές εξετάσεις.

Τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης πρέπει να είναι μικρότερα από 100 mg/dL.  

Ποιες τροφές αφαιρούν την οξειδωμένη χοληστερόλη;

Αυτό που τρώτε μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη της οξειδωμένης LDL.

Τα τρόφιμα που μειώνουν τη χοληστερόλη περιλαμβάνουν:

• Φρούτα και λαχανικά : Η παραγωγή είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά με φυσικές αντιφλεγμονώδεις  ιδιότητες που μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση της οξείδωσης της LDL.
• Υγιή λιπαρά : Τα υγιή λίπη, όπως αυτά των ξηρών καρπών, του αβοκάντο και των θαλασσινών, συμβάλλουν στην αύξηση της HDL. Αυτό πιστεύεται ότι έχει αντιοξειδωτική δράση λόγω της ικανότητάς του να εξουδετερώνει ένα ένζυμο που παίζει ρόλο στην οξείδωση. 

• Αντιοξειδωτικά

Τα αντιοξειδωτικά είναι ουσίες που βοηθούν στην πρόληψη της οξείδωσης και στη μείωση ή στην επιβράδυνση της βλάβης των κυττάρων.

Τροφές που προκαλούν οξειδωμένη χοληστερόλη

Τρόφιμα που προκαλούν οξειδωμένη χοληστερόλη που πρέπει να περιοριστούν ή να αποφεύγονται περιλαμβάνουν:

Τρανς λιπαρά : Τροφές με υψηλότερη περιεκτικότητα σε τρανς λιπαρά περιλαμβάνουν αρτοσκευάσματα, τηγανητά τρόφιμα, πατατάκια και οποιοδήποτε φαγητό μαγειρεμένο με λαρδί.

Ζαχαρούχα τρόφιμα : Τα επεξεργασμένα σάκχαρα έχουν συνδεθεί με υψηλότερα επίπεδα οξειδωμένης χοληστερόλης. 

Τα φυσικά σάκχαρα, όπως αυτά που βρίσκονται στα φρούτα, δεν έχει αποδειχθεί ότι αυξάνουν τη χοληστερόλη.

Τι άλλο μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της οξειδωμένης LDL;

Μπορείτε να ενισχύσετε περαιτέρω τις προσπάθειές σας για την πρόληψη της οξειδωμένης χοληστερόλης με:

Διακοπή ή αποφυγή του καπνίσματος .  Το κάπνισμα σας εκθέτει σε χημικές ουσίες που προάγουν το σχηματισμό ελεύθερων ριζών, αυξάνοντας την οξειδωτική βλάβη.

Έλεγχος του σακχάρου στο αίμα σας . Εάν έχετε διαγνωστεί με διαβήτη  ή  με μεταβολικό σύνδρομο , είναι σημαντικό να διατηρείτε τα επίπεδα σακχάρου υπό έλεγχο. . Το μεταβολικό σύνδρομο χαρακτηρίζεται από τουλάχιστον 3 από τους ακόλουθους παράγοντες κινδύνου: μεγάλη περιφέρεια μέσης, υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων, χαμηλή HDL χοληστερόλη («καλή» χοληστερόλη), υψηλή αρτηριακή πίεση ή υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Στο Δυτικό κόσμο, περίπου το 1/3 των ενηλίκων πληρούν τα κριτήρια του μεταβολικού συνδρόμου. Ακόμη πιο ανησυχητική είναι η αυξανόμενη παρουσία του μεταβολικού συνδρόμου στα παιδιά εξαιτίας της παχυσαρκίας. Δυστυχώς όμως, όταν γίνεται η διάγνωση του μεταβολικού συνδρόμου, τα αγγεία της καρδιάς και των υπόλοιπων οργάνων έχουν ήδη υποστεί μεγάλες βλάβες.

Άσκηση . Η τακτική σωματική δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση της HDL, ή της «καλής» χοληστερόλης.

Ορισμένα φάρμακα που μειώνουν τη χοληστερόλη, όπως  στατίνες , έχουν επίσης αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες που μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη της φλεγμονής που προάγει τη συσσώρευση πλάκας στις αρτηρίες.

Σε φυσιολογικά επίπεδα, η LDL και η HDL χοληστερόλη δεν προκαλούν προβλήματα. 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 

6. Rhoads JP, Major AS. How oxidized low-density lipoprotein activates inflammatory responses. Crit Rev Immunol. 2018;38(4):333-342.
7. Badrnya S, Schrottmaier WC, Kral JB, et al. Platelets mediate oxidized low-density lipoprotein-induced monocyte extravasation and foam cell formation. Arterioscler Thromb Vasc Biol. 2014;34(3):571-580.
8. Brites F, Martin M, Guillas I, Kontush A. Antioxidative activity of high-density lipoprotein (HDL): mechanistic insights into potential clinical benefit. BBA Clin. 2017;8:66-77.
9. Trpkovic A, Resanovic I, Stanimirovic J, et al. Oxidized low-density lipoprotein as a biomarker of cardiovascular diseases. Crit Rev Clin Lab Sci. 2015;52(2):70-85.
10. Meyer JM, Ji A, Cai L, van der Westhuyzen DR. Minimally oxidized LDL inhibits macrophage selective cholesteryl ester uptake and native LDL-induced foam cell formation. J Lipid Res.2014;55(8
11. Grundy SM, Stone NJ, Bailey AL, et al. 2018 AHA/ACC/AACVPR/AAPA/ABC/ACPM/ADA/AGS/APhA/ASPC/NLA/PCNA guideline on the management of blood cholesterol: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. Circulation. 2019;139(25